Neon ışıklarla bezeli alışveriş merkezlerini, patronun çıldırdığı rengarenk mağazaları, her daim aradığından fazlasını alıp çıktığın süpermarketleri “çöpe” atıp, yaşamını sıfır atıkla sürdürmen mümkün mü dersin?
Bizce mümkün. Yapanlardan biliyoruz.
Renk renk, çeşit çeşit gıdalar, temizlik ürünleri ve diğer tüm ihtiyaçların, parlak ambalajlarının içinde oldukça çekici görünüyor, haklısın. Ancak evine soktuğun tüm bu ambalajlı ürünlerin çöpleri sence ne kadar alan kaplıyordur?
Rakamlara göre, İstanbul’da yaşayan bir insanın ürettiği günlük ortalama çöp miktarı 1,5 kilogram. Bu bilgiden hareketle, dört kişilik bir ailenin beş yılda ürettiği çöpün oturdukları evin tamamını kapladığını söylemek mümkün. Konu sadece, bu ürünlerin kapladığı alan da değil; aynı zamanda bu ambalajlı ürünler hem sana hem de doğaya zararlı çok fazla kimyasal içeriyor.
Peki çöp üretmeden yaşamak nasıl mümkün? Bu işi başaranların sırrı ne?
2 yılda yalnızca 1 kavanoz çöp çıkaran kadın
New York'lu çevreci ve girişimci Lauren Singer, sıfır atıkla yaşayan isimlerin en meşhuru. Belki sen de onun adını bir haberde görmüşsündür. Singer, yalnızca dünyadaki büyük çöp yığınını artırmayı bırakmamış, aynı zamanda The Simply Co. adında, tamamen doğal, vegan ve biyoçözünür
ürünler hazırlayıp sattığı bir şirket de kurmuş. Yola plastik kullanmayı bırakarak çıkan genç kadın, önce market alışverişi sonrası plastik poşet yerine evinden getirdiği bez çantayı kullanmış, sonra kıyafetlerini ikinci el mağazalardan almaya başlamış, daha sonraysa işi evde doğal diş macunu, deodorant ve çamaşır deterjanı üretmeye kadar götürmüş. Nihayetindeyse, iki senenin sonunda yalnızca küçük bir kavanoza sığacak kadar çöp çıkarmayı başarmış.
Lauren'in çöp üretmemek için önerilerde bulunduğu ve sıfır atık kendi deneyiminden bahsettiği blog'una bu linkten ulaşabilirsin:
"Sıfır Atık Evi"
Singer gibi bir başka örnek de Zero Waste Home (Sıfır Atık Evi) adında bir internet sitesi olan iki çocuklu Bea Johnson. 2008'den beri sıfır atık felsefesiyle yaşayan Johnson, hayatının daha anlamlı, ailesinin de daha mutlu olduğunu söylüyor. Johnson ve ailesinin mottosu ise şu: Refuse, Reduce, Reuse, Recycle, and Rot. (Reddet, Azalt, Yeniden Kullan, Dönüştür ve Gübrele.)
"Etkisiz Adam"
Lauren ve Beau dışında bir de, No Impact Man (Etkisiz Adam) isimli belgeseli hazırlayan Manhattan'lı Colin Beavan ve ailesi var. Tüketim alışkanlıklarının değişmesiyle nasıl daha sağlıklı bir hayat yaşadığını anlatan Beaver, paketli gıdalar kullanmayarak organik yiyeceklerle beslendiklerini, vücutlarını ve doğayı kimyasallarla kirletmediklerini söylüyor.
Sıfır atığa ulaşmak için sen neler yapabilirsin?
Aslında bu konu yepyeni bir konu değil. Aile büyüklerine, özellikle de büyükanne ve büyükbabana sorsan sana sahip oldukları her şeyi nasıl yeniden değerlendirdiklerini anlatabilirler.
Bizim de birkaç basit önerimiz var:
Önce kısa bir durum değerlendirmesi yapmak gerek. Günlük hayatına şöyle bir bakıp ne tip çöpler ürettiğinin hesabını yapabilirsin. Ardından bunları nasıl azaltacağınızı düşünmelisin.
Kendi vücudunu ve çevreyi kirletmemeyi seçmek, bu konuda kararlı olmak da büyük bir adım. Hem sağlık sorunlarıyla canını sıkmazsın, hem de bu alanda oluşacak masrafları şimdiden başından savmış olursun.
Susadığında paketli su almak yerine, evden getirdiğin mataradan su içmeye ne dersin?
Markete, pazara giderken yanına bez çantalar alabilir, alışverişini doğaya zararlı plastik poşetlere koymak yerine bu tatlı çantalara doldurursun.
Evdeki plastik kapları camlarla değiştirmek de sıkı bir adım!
Sonrasında zaten yavaş yavaş pamuğun organiğini, kıyafetin ikinci elini, tıraş bıçağının yeniden kullanılabilenini araştırıyor olacaksın.
1 duyduk 1000 şaşırdık:
İsveç, atıklarını "waste to energy" adındaki sürdürülebilir sistemle yakıyor; elektrik ve ısınma ihtiyacını da yaktığı çöplerden elde ediyor. Vatandaşları geri dönüşüm konusunda çok hassas olduğundan ülkedeki çöplerin yalnızca %4'ü geri dönüşmez durumda. Hatta bu duyarlılık nedeniyle 2013'te ülkenin çöpü bitmiş ve İsveç Norveç'ten 80 bin ton çöp ithal etmiş!
Bu yazı GarantiOne oneblog'da da yayınlandı: https://oneblog.garantione.com.tr/2017/01/15/zero-waste-sifir-atik-bir-yasam-ne-kadar-mumkun/